Ilza Burchett – Điêu khắc đương đại Việt Nam: Trên con đường tìm kiếm hình thức mới

Ilza Burchett (Hanoi Gapevine).

———————————————————-

Một sự kiện đáng chú ý: triển lãm các tác phẩm điêu khắc của 8 nghệ sĩ, nhan đề NEW FORM 1, đang đánh dấu sự bổ sung được mong đợi từ lâu của một không gian trưng bày mới dành riêng cho điêu khắc trong các gian triển lãm thưa thớt dành cho giới họa sĩ ở Hà Nội.

Điểm nổi bật của cuộc triển lãm này và của việc khánh thành một không gian trưng bày mới gắn chặt với nhau trong một bảo trợ, là kết hợp giữa dự án thể nghiệm điêu khắc đương đại NEW FORM và ý tưởng mở một gian triển lãm dành riêng cho điêu khắc của Mai Gallery, “… nhằm kiến tạo một không gian mở cho giao tiếp và xác lập mối quan hệ giữa giới họa sĩ điêu khắc với các lĩnh vực khác.” (1)

Tài trợ bởi nỗ lực hợp tác của một nhóm điêu khắc gia sống và làm việc ở Hà Nội, nhằm mục tiêu “… khai thác các khuynh hướng sáng tạo bằng thực nghiệm cách làm việc nhóm trong môi trường chuyên nghiệp” (2), dự án NEW FORM có một chương trình được hoạch định rõ ràng những kết quả, được khái quát đại thể như sau: “… nhằm vượt qua khuôn mẫu tạo hình của điêu khắc truyền thống, khơi nguồn cho những tư duy và khả năng sáng tạo mới”. (3)

Khâu tuyển lựa các tác giả và tác phẩm nghệ thuật điêu khắc ấn định các tiêu chuẩn dưới hình thức hướng dẫn cho các nghệ sĩ về những gì được trông đợi trong tác phẩm của họ, ngõ hầu đáp ứng được khát vọng nghệ thuật cao đẹp của dự án, theo người điều hành của NEW FORM, ông Nguyễn Anh Tuấn. (4).  Tiêu chí này được bổ trợ bởi một tiểu luận bởi nhà phê bình nghệ thuật Pham Cẩm Thượng, phân tích kết nối của mục tiêu dự án với tác phẩm của các nghệ sĩ tham gia triển lãm này. (5)

Một cuộc ra mắt trọng thị như vậy dành cho NEW FORM 1, là cần thiết và quan trọng, vì triển lãm này trưng bày các thành quả ban đầu của một dự án, xuất phát từ một khát vọng mạnh mẽ của giới hoạt động nghệ thuật và văn hóa ở Việt Nam, là bắt kịp với các thay đổi mạnh mẽ về kinh tế xã hội mà đất nước họ, và cả thế giới, đang nếm trải, đó là đáp ứng nhu cầu tinh chỉnh, cả về khuôn mẫu và ý nghĩa, những phương thức thể hiện “tính sáng tạo” theo hướng thay đổi nhận thức trong nước về các sản phẩm điêu khắc, và bắt kịp với đòi hỏi cao về nghệ thuật của thế giới đương đại.

Triển lãm NEW FORM 1 là bước đầu thành công trên hướng này. Đó chưa hẳn là thành công của loại hình nghệ thuật mà nó thể hiện, mà là thành công theo nghĩa đã chứng tỏ được một nhận thức về sự cần thiết phải tìm kiếm những cách thức mới, vì đã triển khai những chiến lược mới trong tìm kiếm, để xác định “phong cách mới” không chỉ trong lời nói, mà cả trong các tác phẩm nghệ thuật vừa hoàn thành. Các tác phẩm mới này biểu lộ khao khát gắn kết các hình thức biểu thị nghệ thuật nào sẽ được định nghĩa là “mới”.

Nỗ lực có định hướng này đặc biệt thích hợp với điêu khắc vì về mặt định nghĩa, điêu khắc có quan hệ với khai phá và với xác định hình thức.

Các tác phẩm điêu khắc trong triển lãm này được trưng bày theo phong cách mà hình thức của chúng tích cực tham gia vào liên kết không gian, và chuyển hóa môi trường trung lập của gian triển lãm thành một không gian kiến trúc tương tác lẫn nhau.

Quá trình tìm kiếm hình thức mới trong nghệ thuật đâu phải là một con đường dễ dàng để du hành trên đó, và những kết quả – kể cả thành công và thất bại – đều cần có thời gian để đánh giá – nhưng chúng sẽ phản chiếu quá trình chậm chạp, đầy khó khăn của khám phá, chia tách và thiết lập một “phong cách mới”, khác biệt so với “phong cách cũ”.

Tất cả các nghệ sĩ tham gia vào dự án này đều cho thấy dự án có khả năng chấp nhận thách thức này. Bằng chứng về năng lực của họ thể hiện trong các tác phẩm được trưng bày trong triển lãm này.

Một dự án nghệ thuật đầy tham vọng, nhưng chân thành, đầy tính chất tự vấn phần hồn, lại rộng cửa cho bất kỳ ai phán xét nó.

————
* Chú thích:
(1) Trần Phương Mai, Giới thiệu Gallery Điêu khắc Việt Nam, bài tiếng Anh dạng tờ rơi tại triển lãm.
(2) Nguyễn Anh Tuấn, New Form – một dự án điêu khắc, bài tiếng Anh dạng tờ rơi tại triển lãm.
(3) như chú thích trên.
(4) như chú thích trên.
(5) bài viết dạng tờ rơi tại triển lãm

Dịch: Lê Đỗ Huy